متانول (Methanol)، که با نامهای الکل متیلیک، الکل چوب یا متیل الکل نیز شناخته میشود، یکی از سادهترین الکلها و یکی از مهمترین حلالهای صنعتی است. شرکت قطران شیمی این ماده را در گریدهای آموزشی و آزمایشگاهی به بازار عرضه میکند.
متانول قطران شیمی یکی از گزینههای محبوب در بازار داخلی است که برای کاربریهای متنوع مانند حلال آزمایشگاهی، تولید مواد شیمیایی واسطه، ترکیب سوخت و کاربردهای صنعتی استفاده میشود. ویژگی کیفیت تولید داخلی باعث میشود هزینه واردات کاهش یابد و دسترسی به آن آسانتر باشد.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی متانول قطران شیمی
برای آشنایی دقیقتر با متانول قطران شیمی، اول مشخصات فیزیکی و شیمیایی آن را بررسی میکنیم:
-
فرمول مولکولی: CH₃OH
-
نامهای دیگر: الکل متیلیک، متیل الکل، الکل چوب
-
جرم مولی: تقریباً 32.04 گرم بر مول
-
حالت فیزیکی: مایع شفاف و بیرنگ
-
چگالی: تقریباً 0.791 گرم بر سانتیمتر مکعب در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد (مطابق بیان تمادکالا)
-
نقطه انجماد / ذوب: حدود –۹۸ درجه سانتیگراد
-
نقطه جوش: حدود ۶۵٫۴ درجه سانتیگراد
-
انحلال در آب: کاملاً محلول — متانول و آب مخلوطپذیرند
-
ویژگی بو: بوی تند و نسبتاً شیرین شبیه به سایر الکلها
-
خواص شیمیایی:
• قابل اشتعال و بسیار آتشگیر
• منحصر به فرد به عنوان حلال قطبی
• در ترکیب با هوا بخارات قابل اشتعال تولید میکند
• در دما و فشار معمولی پایدار است
• به عنوان منبع کربن و هیدروژن در سنتزها کاربرد دارد
این مشخصات نشان میدهد که متانول قطران شیمی، همان خواص عمومی متانول را دارد و برای مصارف متداول صنعتی و آزمایشگاهی مناسب است.
فرآیند تولید متانول
تولید متانول در صنعت غالباً به روشهای متنوعی انجام میشود. روش عمده تولید شامل استفاده از گاز سنتز (syngas) است، که معمولاً از ترکیب مونوکسید کربن (CO)، دیاکسید کربن (CO₂) و هیدروژن (H₂) به دست میآید. مراحل کلی به شرح زیر است:
-
تهیه گاز سنتز (Syngas):
گاز سنتز معمولاً از فرآیند گازسازی از گاز طبیعی، زغال سنگ یا بیوماس به دست میآید. در این فرآیند، هیدروژن و مونوکسید کربن تولید میشوند. -
کاتالیز واکنش سنتز متانول:
گاز سنتز در حضور کاتالیزورهای خاص (معمولاً مس، روی و آلومینا بر پایه مس-روی) تحت فشار و دمای مناسب واکنش داده و متانول تولید میشود. -
تقطیر و خالصسازی:
محصول حاصل ممکن است حاوی آب، ملاسها و ناخالصی باشد. بنابراین با استفاده از فرآیندهای تقطیر، جذب و جداسازی، متانول خالص تولید میشود. -
کنترل کیفیت:
نمونهای از محصول برای اطمینان از خلوص، میزان آب، ناخالصیهای کاتالیزوری و ترکیبات ناخواسته مانند آلکانها یا الکلهای سنگین آزمایش میشود.
شرکتهای داخلی مانند قطران شیمی احتمالاً از روشهای مشابه صنعتی برای تولید متانول استفاده میکنند تا محصولی با کیفیت قابل قبول ارائه دهند.
گریدها و بستهبندی متانول قطران شیمی
متانول قطران شیمی در گریدهای مختلف آزمایشگاهی و آموزشی عرضه میشود. بر اساس اطلاعات فروشگاه تمادکالا، خریداران قادرند گرید مورد نظر را انتخاب کنند. همچنین بستهبندیهای متنوعی در اختیار مشتری است از جمله:
-
۲۵۰ میلیلیتر
-
۱ لیتر
-
۲٫۵ لیتر
-
۲۰ لیتر
این تنوع بستهبندی به مصرفکننده اجازه میدهد براساس میزان مصرف خود، بسته مناسبی انتخاب کند.
کاربردهای متانول قطران شیمی
متانول یکی از مواد شیمیایی بسیار چندکاره است که در صنایع گوناگون کاربرد دارد. در ادامه، برخی از کاربردهای مهم آن را بررسی میکنیم:
۱. تولید فرمآلدئید
یکی از بزرگترین مصرفهای متانول، تبدیل آن به فرمآلدئید (فرمالدئید) به وسیله اکسیداسیون کنترلشده است. فرمآلدئید سپس در تولید رزینها، چسبها، کابینتها، مبلمان و تختههای فشرده کاربرد دارد.
۲. حلال صنعتی و آزمایشگاهی
متانول بهعنوان یک حلال قطبی مناسب، در سنتزهای شیمیایی، واکنشهای آلی، رنگها، روکشها، چسبها و در فرآیندهای آزمایشگاهی کاربرد دارد.
۳. افزودنی سوخت
متانول میتواند به بنزین افزوده شود یا به عنوان سوخت در بعضی سلولهای سوختی به کار رود. علاوه بر این، بخشی از متانول تولیدی در تولید مسرحهای سوختی، ترکیب دیمتیل اتر (DME) و دیگر سوختهای جایگزین استفاده میشود.
۴. ماده اولیه برای سنتزهای شیمیایی
در تولید ترکیباتی مانند اسید استیک، متیلتروپیکال، استات متیل، متیل تتراهیدروفوران و بسیاری از ترکیبات آلی دیگر، متانول نقش کلیدی دارد.
۵. کاربرد در صنایع شیمیایی عمومی
در تولید رزینها، پوششها، الیاف خاص، پلاستیکها و محصولات پتروشیمی متانول کاربرد دارد.
۶. ضد یخ و افزودنی
متانول به دلیل نقطه انجماد پایین، گاهی در فرمولاسیون ضد یخها و مایعات پوششدهنده استفاده میشود.
۷. آزمایشگاه و تحقیقات صنعتی
در محیطهای تحقیقاتی، متانول برای سنتز، استخراج، رقیقسازی نمونهها، تصفیه و واکنشهای شیمیایی کاربرد دارد.
۸. سایر کاربردها
در برخی صنایع، متانول در آمادهسازی نمونه، شستشوی ابزار، پاکسازی سطح و یا به عنوان معرف شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایا و محدودیتهای متانول قطران شیمی
مزایا
-
قیمت رقابتی داخلی نسبت به مواد وارداتی
-
دسترسی آسان و تأمین سریع
-
تنوع گرید و بستهبندی مناسب برای مصارف مختلف
-
کیفیت قابل قبول در مصارف عمومی
-
خواص حلال خوب و واکنشپذیری بالا
محدودیتها و چالشها
-
سمی بودن: متانول در صورت بلع یا در معرض بخارات آن قرار گرفتن میتواند بسیار خطرناک باشد
-
پتانسیل اشتعال بالا: بخارات آن میتواند با هوا مخلوط شده و آتش بگیرد
-
آسیب به بینایی: مصرف متانول یا تماس زیاد آن با بدن میتواند منجر به مشکلات بینایی شود
-
تخلیه و انبارش دشوار: نیاز به مخازن مناسب و شرایط ایمن
-
آلودگیهای ممکن: ناخالصیها یا باقیمانده کاتالیزور ممکن است عملکرد را کاهش دهند
نکات ایمنی هنگام کار با متانول
برای استفاده ایمن از متانول، رعایت نکات زیر اهمیت فراوان دارد:
-
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی شامل دستکش مقاوم، عینک یا شیلد صورت، لباس محافظ
-
کار در محیط دارای تهویه قوی یا هود شیمیایی
-
جلوگیری از تماس مستقیم با پوست و چشم
-
عدم استنشاق بخارات متانول
-
جلوگیری از مخلوط شدن با منابع شعله باز، جرقه یا سطح داغ
-
در صورت بلع یا تماس با پوست، فوراً شستوشو داده و در صورت لزوم به مراکز درمانی مراجعه شود
-
انبار باید دارای تجهیزات ایمنی مثل چشمشور، دوش اضطراری و سیستم تهویه باشد
-
ظروف نگهداری باید مقاوم به حلال باشند و بهخوبی بسته شوند
شرایط نگهداری متانول قطران شیمی
برای حفظ کیفیت و ایمنی متانول، شرایط نگهداری زیر را رعایت کنید:
-
در محیط خشک و خنک نگهداری شود
-
دور از تابش مستقیم آفتاب و منابع حرارتی
-
در ظروف مقاوم به حلال (پلیاتیلن ویژه یا شیشه مقاوم) نگهداری شود
-
دور از مواد اکسیدکننده قوی و مواد ناسازگار قرار گیرد
-
ظرف باید کاملاً بسته باشد تا ورود رطوبت یا بخارات هوا به داخل آن جلوگیری شود
-
برچسب هشدار و اطلاعات محصول روی ظرف درج شده باشد
راهنمای خرید متانول قطران شیمی
برای انتخاب متانول مناسب، به نکات زیر دقت کن:
-
انتخاب گرید مناسب: اگر برای کاربردهای حساس استفاده میکنی، گرید آزمایشگاهی یا USP را انتخاب کن
-
بررسی خلوص و محلولیت: مطمئن شو که محصول واقعاً خلوص مناسبی داشته باشه
-
حجم بستهبندی: بر اساس مصرف، اندازه مناسب را انتخاب کن
-
استعلام آنالیز محصول: از فروشنده بخواه برگه تحلیل خلوص و ناخالصیها بهت بده
-
اعتبار تولیدکننده: خرید از برند معتبر مثل قطران شیمی بهتر است
-
اطلاع از شرایط حمل و ارسال: متانول ماده قابل اشتعال است و باید با تجهیزات ایمن حمل شود
جمعبندی
متانول قطران شیمی یکی از حلالها و مواد شیمیایی پُرکاربرد صنعتی و آزمایشگاهی است که به دلیل دسترسی داخلی و تنوع گرید، گزینهای مقرون به صرفه برای کاربران ایرانی به شمار میآید. این ماده با خاصیت حلال بالا، واکنشپذیری مناسب و کاربرد در طیف وسیعی از صنایع، نقش کلیدی در تولید ترکیبات شیمیایی، رزینها، رنگها، افزودنیهای سوخت و فرآیندهای آزمایشگاهی دارد.
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *