سولفات مس صنعتی
سولفات مس ترکیب غیرآلی آبیرنگ با فرمول CuSO₄·5H₂O (پنتاهیدرات) است که بهعنوان کات کبود در ایران شناخته میشود. این نمک بهخاطر حلالیت خوب، رنگ آبی شاخص، خواص ضدباکتری و ضدقارچی در صنایع کشاورزی، تصفیه آب، آبکاری، معدن، نساجی و پژوهش استفاده میشود. همچنین فرمهای بیآب و منوهیدرات موجود هستند اما پنتاهیدرات پرمصرفترین نوع است.
۲) فرمول و خواص کلیدی
-
فرمول شیمیایی: CuSO₄·5H₂O
-
ظاهر: بلورهای آبی تا تیره؛ با حرارترسانی رنگ آن به سفید/خاکستری تغییر میکند
-
حلالیت در آب: بالا
-
pH محلول رقیق: اندکی اسیدی
-
واکنشپذیری: با قلیاها رسوب میدهد، با آهن/روی واکنش میدهد
-
خطر محیطی: بسیار سمی برای آبزیان و با اثرات پایدار
-
ایمنی: میتواند موجب تحریک چشم/پوست و عوارض در صورت بلع شود؛ استفاده از تجهیزات حفاظتی ضروری است
۳) روشهای تولید صنعتی
-
انحلال فلز مس در اسید سولفوریک داغ و تبلور پنتاهیدرات
-
حلکردن اکسید یا کربنات مس در اسید سولفوریک رقیق و تبلور
-
لیتراسیون مواد معدنی مس و خالصسازی محلول برای تبلور CuSO₄·5H₂O
۴) گریدهای متداول
-
صنعتی (Technical): مناسب برای بخشهای صنعتی مثل آبکاری و تصفیه
-
کشاورزی: فرم تخصصی برای مصارف فسادی و قارچکش با توجه به محدودیتهای زیستی
-
آزمایشگاهی (LR/AR): با خلوص بالا برای پژوهش
-
خوراک دام/غذا: برای تأمین مس در تغذیه؛ نیاز به کنترل دقیق خلوص و استاندارد است
قیمت سولفات مس صنعتی
۵) کاربردهای صنعتی و کشاورزی
کشاورزی و باغبانی
استفاده در محلول بردو برای کنترل قارچها و باکتریها در گیاهان
تصفیه آب و کنترل جلبک
بهرهگیری بهعنوان جلبککش؛ باید با دقت دُز و شرایط سختی/قلیائیت آب بررسی شود
آبکاری و آمادهسازی سطح
در جریان آبکاری مس و آمادهسازی فلزات دیگر برای رسیدن پوشش کاری مناسب
معدن و فلوتاسیون
برای فعالسازی سطح فلزات خاص در فرایند فلوتاسیون
نساجی و رنگرزی
بکارگیری در تثبیت رنگ و افزودن خاصیت ضدباکتری به منسوجات
خوراک دام
بهعنوان منبع تغذیهای برای تأمین مس؛ نیاز به رعایت استانداردهای غذایی دارد
آزمایشگاه
در واکنشهای آموزشی، ساخت محلول استاندارد یا فعالیتهای الکتروشیمی
۶) ایمنی، بهداشت و محیطزیست
-
خطرات سلامتی: تحریک چشم و پوست؛ خوردن آن میتواند مضر یا سمی باشد
-
خطر محیطی: بسیار سمی برای موجودات آبزی؛ ممنوعیت ورود بیرویه به آب
-
محدودهٔ تماس شغلی: توصیه بر طیف غلظت کم است؛ استفاده از ماسک و تهویه پیشنهاد میشود
-
پسماند: باید طبق مقررات محلی در مکان مناسب دفع شود
۷) انبارداری و حملونقل
-
بستهبندی: کیسه لمینتدار یا سطل پلیمری مقاوم به رطوبت
-
شرایط نگهداری: خشک، خنک و دور از مواد ناسازگار
-
حملونقل: طبق مقررات مربوط به مواد خطرناک با برچسب محیطی و هشدارهای مناسب
۸) فرمولاسیون متداول
محلول بردو (Bordeaux Mixture)
ترکیبی از سولفات مس، آهک هیدراته و آب که برای حفاظت از گیاهان در برابر بیماریها کاربرد دارد. دُز و دفعات مصرف باید مدیریت شود تا از انباشت مس در خاک جلوگیری شود.
جلبککشی در آب
قبل از مصرف باید شرایط آب بررسی شود؛ دُز و میزان مس باید مطابق استاندارد باشد تا خطر برای آبزیان کاهش یابد.
جمعبندی
سولفات مس صنعتی (کات کبود) یک ترکیب چندمنظوره و کاربردی در بسیاری از صنایع است. اما ایمنی، محیطزیست و قوانین نظارتی باید همواره مدنظر باشد—از انتخاب گرید مناسب و خرید مطمئن تا نگهداری، کاربرد و دفع مسئولانه. با رعایت این نکات، استفاده از این ماده همچنان میتواند مفید، مقرونبهصرفه و پایدار باشد.
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *